ΜΠΑΜΠΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΤΟΣ- ΑΔΕΝΤΡΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ / Bob Dylan- .Knockin' On Heaven's Door.

 

ΜΠΑΜΠΗΣ ΖΑΦΕΙΡΑΤΟΣ

ΑΔΕΝΤΡΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ

 Ποιήματα

1972-2005

 

 Το αξιόλογο αυτό βιβλίο, μου έφερε ως δώρο ο αγαπημένος Μπάμπης Ζαφειράτος, στο δημαρχείο της Καισαριανής, όπου έγινε η πρώτη μας συνάντηση. Πριν φτάσει στα χέρια μου το βιβλίο αυτό, είχα την τύχη ν’ ακούσω αρχικά, την συγκλονιστική απαγγελία από τον Γιώργο Πήττα στην ραδιοφωνική εκπομπή του «κινούμενη άμμος», το εκπληκτικό ποίημα του Μπάμπη, «Περιφλεγέθων Κωκυτος Αχέροντας» ή τα «Μέσα μας ποτάμια» όπως αναγράφεται σε παρένθεση κάτω από τον πρώτο τίτλο.

Το αναζήτησα κατόπιν στο blog του Μπάμπη Ζαφειράτου μποτίλια στον άνεμο, https://zbabis.blogspot.com/ όπου μέσα του θα βρει κανείς όχι μόνο ποιήματα δικά του, αλλά πάρα πολλές μεταφράσεις γνωστών και άγνωστων μας ποιητών, αφιερώματα σε ανθρώπους που θαυμάσαμε και μάρκαραν πάνω στις καρδιές μας με χρυσά γράμματα τα όνοματά τους, ποιητές, τραγουδοποιούς, επαναστάτες, μαχητές στην αδιάκοπη μάχη κατά της αδικίας, της τυραννίας, της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, της εξαθλίωσης και με κάθε μέσο εξόντωσης, των φτωχών και καταπιεσμένων λαών, απανταχού της γης.

Ο Μπάμπης είναι και ένας πολύ ταλαντούχος σκιτσογράφος, κι έτσι πολύ συχνά, σχεδόν πάντα, συνοδεύει τα μεταφρασμένα από τον ίδιο ποιήματα με θαυμαστές σκιτσαρισμένες προσωπογραφίες  ξένων και Ελλήνων ποιητών, για τους οποίους το εκάστοτε αφιέρωμα.

Ένα blog λοιπόν πολύ πλούσιο σε υλικό, αν θέλει κάποιος να ανακαλύψει την ποίηση σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. .

 

Ας επιστρέψουμε στις «Άδεντρες πλατείες» του Μπάμπη.

Αντίθετα με κάθε άλλο αφιέρωμα στο soundforwords, η απαγγελία ενός και μόνου ποιήματος από το βιβλίο αυτό, δεν μου ήταν αρκετή. Δεν με άφηνε με την ικανοποίηση ότι έδωσα μέσα από ένα ποίημα το στίγμα του ποιητή, στη μεγάλη γκάμα των θεμάτων που τον απασχολούν, και που αν ήθελε κανείς να τα συμπεριλάβει όλα σε μία φράση πράγμα δύσκολο, η πιο κοντινή και αξιόπιστη στο έργο του θα ήταν, «έρωτας και επανάσταση» Γιατί αυτές ακριβώς είναι οι δυο έννοιες που κυριαρχούν από την αρχή μέχρι το τέλος του βιβλίου, με μια επαναλαμβανόμενη συχνότητα που δεν χορταίνεις να διαβάζεις, επειδή είναι εκφρασμένη διαφορετικά την κάθε φορά, άλλες οι εικόνες, άλλος ο τόπος, ο χρόνος, η συνθήκη, άλλα τα συναισθήματα, και άλλες οι διαπιστώσεις τόσο από τον ίδιο τον ποιητή όσο και από τον αναγνώστη. Κοινό σημείο όλων αυτών, το όνειρο, ή όραμα για να ακριβολογήσω, ενός καλύτερου κόσμου. Μιλώντας για τον άνθρωπο ποιητή, και σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσα πιο πάνω σε σχέση με τα ενδιαφέροντα και τις συγγραφικές δράσεις του, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τι εννοώ με αυτή την, για πολλούς κοινότυπη φράση, «καλύτερος κόσμος».

Για τους οραματιστές του δίκαιου και της ίσης μεταχείρισης των ανθρώπων, όσο το ζητούμενο παραμένει, καμιά τέτοια φράση δεν αδειάζει ποτέ από το βάρος της. Κι ο Μπάμπης, είναι ένας τέτοιος οραματιστής. Δεν το βάζει κάτω. Κι αν η θλίψη είναι αυτή που έντονα αποτυπώνεται στο έργο του, δεν θα του σκοτώσει την ελπίδα. Την πίστη για τη μεταστροφή της παγκόσμιας συνείδησης στις  πραγματικές αξίες της ζωής, στο δικαίωμα των λαών να υπάρχουν, να αναπτύσσονται και να δημιουργούν πολιτισμό, στο δικαίωμα του ανθρώπου να ζει και να εκφράζεται ελεύθερα.

Όμως είμαστε άνθρωποι και σκοντάφτουμε, και λυγίζουμε, πονάμε, γινόμαστε θύτες οι ίδιοι και θύματα συχνά καταστάσεων που ξεφεύγουν από τον έλεγχό μας, καταστάσεων που αν έχεις χτίσει ένα γερό εσωτερικό σκαρί ωστόσο, θα γίνουν αναπόφευκτα οι διαδρομές για να σε κάνουν πιο δυνατό, πιο πεισματωμένο, πιο αποφασισμένο και πιο άνθρωπο, μετά τις τρικυμίες της ζωής.

Θα τα βρούμε όλα αυτά μέσα στην ποίηση του Μπάμπη Ζαφειράτου, μέσα στις «άδεντρες πλατείες» του, μέσα σε κάθε τι με το οποίο ο ίδιος έχει καταπιαστεί με την πέννα του, είτε γράφοντας ποίηση, είτε μεταφράζοντάς την. Σε κάθε περίπτωση όμως, στη ζωή του δεν έκανε άλλο από το να ποιεί, να δημιουργεί μέσα από τους χώρους της τέχνης και να χαράζει το δικό του μονοπάτι στους δρόμους και τις "πλατείες" του πολιτισμού. Από όποια λοιπόν μεριά και να τον ατενίσει κανείς, ο Μπάμπης είναι ο δημιουργός, ο ποιητής. 

Εγώ να ευχαριστήσω την τύχη μου για την προσωπική γνωριμία μου μαζί του, ευχαριστώ τον αγαπημένο Γιώργο Πήττα που μέσω αυτού τον προσέγγισα,  και τον ίδιο το Μπάμπη Ζαφειράτο, για την τιμή να με συγκαταλέξει στους φίλους του, έτσι που να μη μπορώ ν’ αποφύγω και τη ματαιόδοξη σκέψη πως, «Όταν ένας τέτοιος άνθρωπος σου ανοίγει την πόρτα της καρδιάς του, κάτι στο διάβολο σωστό έχεις κάνει κι εσύ στη ζωή σου». Ε πως να το κάνουμε… δεν γίνεται να μην ισχύει! Άσχετα αν αυτό σε βάζει συνέχεια στην πρόκληση, να παραμονεύεις τον εαυτό σου σε κάθε γωνία, σαν τον Κινέζο βοηθό του Πήτερ Σέλλερς στον Ροζ Πάνθηρα.

Μπάμπη Ζαφειράτο μου, χαλάλι σου η πολυλογία της γαλιάντρας. Την αξίζεις. Θα ήθελα να γράψω κι άλλα για την ποίησή σου, κι άλλα για τα ποιήματα αυτού του βιβλίου, όμως θα το κάνω αλλιώς. Θα τα διαβάσω, θα δακτυλογραφήσω κάποια εδώ μέσα και θα εμπιστευτώ τους αναγνώστες/ακροατές μας, για τα συμπεράσματα. 

Εύχομαι το βιβλίο σου αυτό να βρει τη θέση που του αξίζει στις καρδιές των ανθρώπων, να ταξιδεύει μέσα τους εσαεί, και να το ψιθυρίζουν τα χείλη. 

ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ

Ενότητα

ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ

(1973-1974)

 

Γ

Αύριο θα με καλείς να σε αναστήσω

πόλη με τις εφτά πληγές.

Θα κείτομαι νεκρός στους σκουπιδότοπους.

Η γη -θα πεις- σε πρόσμενε

να φτάσεις ως τους πόλους της

κι εσύ ναυάγησες

στην άβυσσο του ισημερινού σου.

 

Ενότητα

ΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΤΩΝ ΤΡΕΝΩΝ

 

ΠΟΙΗΜΑ-ΣΧΟΙΝΙ

 

Σου στέλνω απόψε αυτό το ποίημα / ενώνοντας τους στίχους κόμπο

κόμπο. / Από σένα εξαρτάται / διαβάζοντάς το / να ψιθυρίζεις

προσευχές / ή / τεντώνοντάς το / στο κενό / να ακροβατήσεις.

 

«ΝΕΟΝ ΑΣΤΡΟΝ

 

Πλασιέδες κατακλύζουν το δωμάτιο

διαβάτες κάνουν βόλτα το ταβάνι.

 

Είχα μουσκέψει.

 

Σε θέση μάχης

πολιορκημένοι

από τους τοίχους και τους δρόμους.

 

Όπου να στρίψεις

ίδια στενά σε βγάζουν σε στενά.

 

Στον τέταρτο όροφο.

 

Με το ιδρωμένο σώμα μου

σανίδι

που

βουλιάζει

μες

στο

σώμα

σου.

 

 

 

 

 

 

Ενότητα

ΣΕ ΚΟΙΝΗ ΘΕΑ

 

ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΘΑ

 

Κάποτε είπαμε να ξενοικιάσουμε

Τα σπίτια που μας βάραιναν

και να στοιβάξουμε τα πράγματά μας

-πράγματα λιγοστά αγορασμένα με χίλια παζάρια-

σ’ ένα μικρό φορτηγό

για τ’ άδεια προάστια.

 

Κάποτε υποσχεθήκαμε να πούμε καινούργια τραγούδια.

 

Μα κάθε πρωί

ντυνόμαστε το νέο μας δέρμα

ξυριζόμαστε με περισσή επιμέλεια

οπλιζόμαστε με αόρατες λόγχες

και σκορπάμε

σε ρημαγμένα τοπία.

 

 

 

ΣΗΜΕΙΟ ΜΗΔΕΝ (Ι)

 

Πιάνει ψιχάλα.

Όπως συχνά συμβαίνει στις αγρύπνιες μας.

 

Σημείο μηδέν.

Το όριο που διακρίνεται το ίχνος σου

να μου θυμίζει

τη μεγάλη αρτηρία του κορμιού σου.

 

Και κατεβαίνω

ψάχνοντας τα χείλη σου.

 

Δεκαοχτώ χιλιόμετρα

μιας γης

γεμάτης γούβες

και ξερόκλαδα.

 

 

ΣΗΜΕΙΟ ΜΗΔΕΝ (ΙΙ)

 

Ψηλώνει ο ήλιος

και ζεσταίνει τα ξερόκλαδα.

Όπως όχι συχνά συμβαίνει στην ψυχή μας.

 

Σημείο μηδέν.

Το όριο που χάνεται το βλέμμα μου

μέσα στο βλέμμα ενός παιδιού

σαν με κοιτάει

και τρέχει να κρυφτεί

μες στις παλάμες του.

 

Και ανεβαίνω

ψιθυρίζοντας  τα λόγια του.

 

Δεκαοχτώ χιλιόμετρα

μιας γης

γεμάτης άστρα

και κυκλάμινα.

 

 

 

 

Ενότητα

ΤΥΦΛΟΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ

 

Αναστατώνεις τα καλούπια μου

κλονίζεις δίχως οίκτο τα θεμέλιά μου

σκάβεις κάθε μαδέρι στη σκεπή μου

κι ακόμα τα φιλιά σου με ραγίζουν.

 

Οι κάμαρές μου γίνανε χελιδονοφωλιές

τρίζουν θλιμμένα τα πατώματα.

 

Αγάπη μου

η αγάπη σου

έχει βαλθεί

να με κατεδαφίσει.

 

 

 

ΠΙΚΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΓΙΑ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ

 

Απ’ τον Τίγρη στον Ευφράτη

κι απ’ τη γη στον ουρανό

κυνηγούν τον αποστάτη

να τον πιάσουν ζωντανό.

Νίκος Γκάτσος, Ο Κεμάλ.

 

 

Ωχρό ξυπόλητο φεγγάρι…

Κοίταξε μέσα από τα σύννεφα την πόλη.

 

Ένας κόμπος μαύρος, σαν το πετρέλαιο που κύλαγε στα σπλάχνα

αυτού του κόσμου, ανάβλυσε στην άκρη του καημού του.

 

Άλλοτε, το σχήμα της ερήμου αναριγούσε

λαμπύριζε στο χάδι του.

 

Στάθηκε λίγο κι αφουγκράστηκε.

Κανείς δεν ήταν από κάτω να το δει ούτε και να το τραγουδήσει.

Οι ερωτευμένοι δεν ορκίζονταν στο φως του, δεν το περίμεναν να

βγει και να τους ταξιδέψει, δεν θαύμαζαν τη λάμψη του,

οι ποιητές δεν το’ βαζαν χτενάκι στα μαλλιά της.

Και τα παιδιά δεν το ’χαν δίπλα τους για να τα μάθει να διαβάζουν.

 

Κι αν κάποιος πέρναγε και κοίταζε ψηλά θα το έπνιγε μες στα βαθιά

σκοτάδια των ματιών του.

Μα απόψε ο κόμπος βάρυνε σιγά σιγά, έγινε δάκρυ.

 

Απόψε οι δυο μεγάλες χαρακιές στο πρόσωπο της γης

τρέχουν τρεμάμενες και σβήνουνε

στο φλογισμένο κόρφο της θαλάσσης.

 

ΥΓ.

Γι’ αυτό άλλωστε τα μάτια των αντρών είναι σκληρά, των γυναικών

παράπονα, και των μανάδων πονεμένα.

 

Γι’ αυτό κοστίζουν ακριβά τα δάκρυα της γης, κι είναι πικρές οι

θάλασσες του κόσμου.

 

Γι’ αυτό το κλάμα των ποιητών ακατανόητο, και των παιδιών

ποτάμι βουρκωμένο.

 

20 Μαρτίου 2003. Ξημερώματα.

Βιογραφικό που υπάρχει στο βιβλίιο 

Αθήνα, 1949. Το 1977 παρουσιάζει ποιήματά του στο Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο ΩΡΑ. Δημοσιεύει στα ΝΕΑ και στα περιοδικά Τραμ και Τομές.

Μέλος της Θεατρικής Ομάδας Χολαργού, 1989-1989, γράφει επιθεωρήσεις και το σπονδυλωτό έργο Είδωλα, το οποίο συνσκηνοθετεί και σκηνογραφεί.

Στίχους του μελοποιεί ο Πάνος Τσαπάρας, για τον δίσκο Homo Socialis και για προσωπικό δίσκο του Δημήτρη Ψαριανού 1986,

Συνυπογράφει το σενάριο και διαβάζει κείμενά του στη μικροόυ μήκους ταινίθα Κασκαντέρ 1991, του πρόωρα χαμένου συγγραφέα Παντελή Πασχαλίδη, και μαζί μεταφράζουν Bob Dylan για αφιέρωμα της ΝΕΤ.

Ιδέες του εικονογραφεί ο Ανδρέας Ζαφειράτος (Φεστιβάλ Κόμικς Βαβέλ, 1997, 1998, 1999).

Οικονομικός αναλυτής σε πετρελαϊκή εταιρεία (1977-2009), γράφει και εκδίδει το συνδικαλιστικό (και όχι μόνο) έντυπο Παλμός. 

Επιμελήθηκε βιβλία των εκδόσεων Δίαυλος και κατασκεύασε τρεις ιστοσελιδες, με δουλειά του και έργα του Α.Ζ από το 1990 ως το 2004.

 βιογραφικό στο internet

 https://www.katiousa.gr/author/babis-zafeiratos/page/4/

Γεννήθηκε το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα. Έκτοτε σπούδασε οικονομικά και είχε την πολυτέλεια να εργαστεί και να συνταξιοδοτηθεί ευδοκίμως.

• 2013. Άδεντρες Πλατείες (Δίαυλος).
• 2016. Νικολάς Γκιγιέν: Αηδόνια Και Μπαζούκας (Β’ έκδ. 2018, Δίαυλος).
• 2018. Νικολάς Γκιγιέν: Ο Μεγάλος Ζωολογικός Κήπος (ΚΨΜ)
• (Βιβλιονέτ: Μπάμπης Ζαφειράτος)

Από το 2008 εμφιαλώνει καθημερινά Μποτίλιες Στον Άνεμο για ναυαγούς που θέλουν να κολυμπήσουν. Την περίοδο 2016-2017 έκανε παρουσιάσεις ταινιών στην Κινηματογραφική Λέσχη Καισαριανής «Σκοπευτήριο», στην ΟΓΕ Χολαργού - Παπάγου στον Ριζοσπάστη και στο σινεμά Αλκυονίς (όλες εδώ). Έχει συμμετάσχει με τοποθετήσεις – απαγγελίες σε μεγάλες εκδηλώσεις-αφιερώματα του Βελισσάριου Κοσσυβάκη και του Ελληνοκουβανικού Συνδέσμου Φιλίας και Αλληλεγγύης, για τον Φιντέλ εδώ και εδώ, για τον Τσε εδώ και εδώ, για την 26 Ιουλίου 1953 εδώ.

Στην Κατιούσα, από το 2017, είναι κατατεθειμένες πάνω από 200 δημοσιεύσεις του με μεταφράσεις ποιημάτων —τα περισσότερα για πρώτη φορά στα Ελληνικά— Λατινοαμερικανών ποιητών (εκτενείς παρουσιάσεις-μελέτες-αφιερώματα), αλλά και των Πόε, Ντύλαν, Γούντι Γκάθρι, Σαίξπηρ, όπως και δικά του ποιήματα, άρθρα, σχέδια, καθώς επίσης μεταφράσεις άρθρων και ένα μεγάλο Αφιέρωμα στην Οχτωβριανή Επανάσταση: 222 πίνακες - 32 αφίσες (12 Ενότητες) Όλες οι δημοσιεύσεις βρίσκονται στην ετικέτα Μπάμπης Ζαφειράτος.

Στις 22 Ιουνίου 2023 η συνεργασία με την Κατιούσα τερματίζεται. Τελευταία δημοσίευση στις 14/6/2023: Άλλεν Γκίνσμπεργκ: Ελεγεία Για Τον Τσε Γκεβάρα — Γεβγκένι Γεφτουσένκο: Το Κλειδί Του Κομαντάντε

• Οι μποτίλιες εμφιαλώνονται πλέον μόνο για την Μποτίλια Στον Άνεμο και πάντα για ναυαγούς που θέλουν να κολυμπήσουν και καβαλάνε τα κύματα. Ευχαριστώ όσους ταξιδέψαμε μαζί…

 

Για το soundforwords Ελένη Μπάλιου.